Nieznany Jurry

Jerzy Ryszard "Jurry" Zieliński urodził się w 1943 roku. Dyplom na warszawskiej ASP uzyskał w 1968 r. w pracowni cenionego malarza Jana Cybisa. Był artystą chuliganem znanym z zakłócania oficjalnych wernisaży i uroczystości. Krakowska galeria Zderzak po raz pierwszy pokazuje polityczne obrazy Jurry'ego odnalezione po jego samobójczej śmierci w 1980 r. Tu odczuwam pewien dysonans, ponieważ autorka publikacji w "GW" równocześnie pisze, że ciało artysty zostało na bruku pod oknem jego warszawskiej pracowni i prawdopodobnie spadł z 4 piętra, gdy po gzymsie próbował wydostać się z pomieszczenia z zatrzaśniętymi przez kolegów drzwiami. Gdzie tu więc samobójstwo? To wypadek. Miał tylko 37 lat.

W Zderzaku znalazły się najbardziej polityczne prace Jurry'ego. Odnaleziony po wypadku w pracowni niedokończony cykl "Portretów helsińskich" to "gadające głowy" światowych przywódców uczestniczących w 1975 r. w konferencji bezpieczeństwa i współpracy w Helsinkach, utrzymane w odcieniach błękitu i śnieżenia jak obraz w starym telewizorze. Na fot.3 głowa Edwarda Gierka, I sekretarza PZPR w PRL w dziesięcioleciu 1970-80. Z komunistycznej ideologii kpił poprzez mimikrę; jego obrazy przypominają propagandowe plakaty. Namalował serię płócien z motywem wielkich czerwonych ust zamkniętych klamrą lub zasuniętych na zamek błyskawiczny. Najsłynniejsze z serii są usta zasznurowane trzema znakami X (fot.2. Namalowany z okazji trzydziestolecia PRL-u obraz został natychmiast zdjęty przez cenzurę mimo wyjaśnień artysty. Tłumaczył on, że XXX to przecież rzymskie trzydzieści, a czytane po rosyjsku iksy oznacza "ha, ha, ha" wyrażające radość z jubileuszu. Rzecz jasna nic nie pomogło.

Na pierwszym zdjęciu Jerzy "Jurry" Zieliński (1943 - 1980).